Ileż to ja już razy w swojej lektorskiej karierze słyszałem, jak ktoś mówi „He said me” albo „We told about this”? Setki? Tysiące? Miliony? Uczniowie jakoś nie potrafią poukładać sobie w głowie wiedzy o tych czterech słowach, a to z kolei uniemożliwia im właściwe ich stosowanie. Jeśli też masz ten problem, koniecznie przeczytaj poniższy tekst.

Zacznijmy od tego, że każdy z tych wyrazów w pewnych okolicznościach możemy przetłumaczyć jako “mówić”.  Wynika to chyba przede wszystkim z “niesforności” tego polskiego czasownika, który w zależności od kontekstu może oznaczać różne rzeczy. Oto cztery przykłady:

He learned to speak when he was 2 years old. (On nauczył się mówić w wieku 2 lat.)

Don’t tell her what you saw. (Nie mów jej, co widziałeś.)

How can you say such things? (Jak możesz mówić takie rzeczy?)

Lori never talks about her past. (Lori nigdy nie mówi o swojej przeszłości.)

Wszystko fajnie, ale niestety nie oznacza to, że czasowników tych możemy w każdej sytuacji używać wymiennie. Są pomiędzy nimi pewne różnice i musimy je poznać, aby nauczyć się właściwie je stosować.

Aby ułatwić Ci “ogarnięcie” tego tematu, proponuję podzielić omawiane cztery słowa na dwie pary wyrazów, które są do siebie bardziej podobne, a więc “say” i “tell” z jednej strony oraz “speak” i “talk” z drugiej.  Żeby nie wprowadzać zamieszania, w swoich wyjaśnieniach unikał będę wspomnianego, niesfornego czasownika “mówić” i będę zastępował go innymi, bardziej jednoznacznymi formami. Spójrzmy na pierwszą parę.

SAY / TELL

Czasownik “say” (nieregularny, pozostałe formy to “said”, “said”) najczęściej przetłumaczymy jako “powiedzieć”. Najważniejsza rzecz, jaką powinieneś zapamiętać w związku z tym wyrazem jest taka, że nie występuje po nim dopełnienie dalsze. Oczyma duszy widzę teraz przerażenie na twojej twarzy, więc szybko przekładam to na język ludzki – po prostu bezpośrednio po słowie “say” nie podajemy informacji o tym, do kogo zwraca się mówiący. Dlatego zamiast mówić

„I just wanted to say you that I’m sorry,” (Chciałam ci tylko powiedzieć przepraszam.)

powinniśmy powiedzieć

„I just wanted to say that I’m sorry.”

Ewentualnie, jeśli chcemy koniecznie sprecyzować, o kogo nam chodzi, możemy zastosować dopełnienie po słowie “to”.

„I just wanted to say to you that I’m sorry.”

“Tell” (również nieregularny, inne formy – “told”, “told”) także najczęściej oznacza “powiedzieć”. Tym razem użycie dopełnienia dalszego, czyli wspomnienie o osobie, do której ktoś mówi, jest konieczne.

“I just wanted to tell you that I’m sorry.”

Jak widzisz, za pomocą “say” i “tell” możesz powiedzieć dokładnie to samo, z tym że w przypadku pierwszego czasownika nie powinieneś wspominać o osobie, do której zwraca się mówiący (lub wymienić ją po przyimku “to”), natomiast przy użyciu “tell” takie dopełnienie jest niezbędne.

Pamiętaj też, że te dwa czasowniki mają jeszcze kilka innych znaczeń, z których najważniejsze to “twierdzić” i “mawiać” (w przypadku “say”) oraz “opowiadać” i “kazać” (w przypadku “tell”). Kilka przykładów:

He says he didn’t steal the car. (On twierdzi, że nie ukradł samochodu.)

My grandma used to say that money isn’t everything. (Moja babcia mawiała, że pieniądze to nie wszystko.)

We were listening to him tell a story by the fire. (Słuchaliśmy, jak opowiadał historię przy kominku.)

My father told me to come back before 10pm. (Mój ojciec kazał mi wrócić przed dziesiątą.)

SPEAK / TALK

Druga grupa czasowników jest bliższa znaczeniowo słowu “rozmawiać”, przy czym “speak” (nieregularny – “spoke, spoken”) jest trochę bardziej oficjalne niż “talk” (czasownik regularny –  “talked”).

Matt, do you have a minute? I need to talk to you? (Matt, masz chwilę? Muszę z tobą porozmawiać.)

Mr Williams, the CEO would like to speak to you in private. (Panie Williams, prezes chciałby porozmawiać z panem w cztery oczy.)

Czasami uczniowie mają problem z użyciem przyimka po tych wyrazach i pytają mnie, czy lepiej użyć “talk/speak to” czy “talk/speak with”. Odpowiadam, że obie formy są poprawne i obie są często używane przez native speakerów (pierwsze dwa przykłady poniżej). Różnica jest taka, że “talk/speak to” używane jest nie tylko w sytuacjach, gdzie mamy do czynienia z wymianą zdań, ale również w znaczeniu “przemawiać do”, czyli kiedy jedna osoba mówi, a reszta słucha (trzeci przykład).

I talked to/with Pete the other day. (Parę dni temu rozmawiałem z Petem.)

She hasn’t spoken to/with her husband since their divorce. (Ona nie rozmawiała z mężem od rozwodu.)

The general spoke to the soldiers after the battle. (Generał przemówił do żołnierzy po bitwie.) 

Forma z “to” jest trochę bardziej powszechna niż wyrażenie z “with” i choć to ostatnie też jest poprawne, jego nadużywanie jest dość istotną wskazówką, że ktoś nie włada angielskim jako językiem ojczystym. Ponieważ po polsku mówimy “rozmawiać z”, nasi rodacy mają tendencję do preferowania angielskiej formy z “with”. Jeśli więc chcesz trochę “unpolish your English”, spróbuj od czasu do czasu stosować też “talk/speak to”.

Pamiętaj też o innych (poza “rozmawiać”) znaczeniach tych dwóch czasowników. “Speak” używamy też, kiedy chcemy powiedzieć, że ktoś mówi w jakimś języku lub gdy chcemy opisać czyjś sposób mówienia, a także w znaczeniu “wypowiadać się, wyrażać opinię” oraz “wygłaszać mowę”.

Robert speaks four languages. (Robert mówi czterema językami.)

Could you please speak more slowly?. (Czy mógłby pan mówić wolniej?)

I will speak only when they ask me about my opinion. (Wypowiem się tylko wtedy, gdy zapytają mnie o zdanie.)

They asked me to speak at the conference but I refused. (Poprosili mnie o wygłoszenie przemówienia na konferencji, ale odmówiłem.)

Z kolei “talk” bardzo często znaczy “opowiadać”, a także “rozmawiać” rozumiane jako głośne wypowiadanie słów. Może też znaczyć “wygłaszać wykład”.

My grandpa often talks about his past . (Mój dziadek często opowiada o swojej przeszłości.)

Could you please stop talking? I’m watching a film. (Czy moglibyście przestać rozmawiać? Oglądam film.)

A famous professor will be talking at our school tomorrow. (Jutro w naszej szkole wykład wygłosi sławny profesor.)

PODSUMOWUJĄC

• Wszystkie cztery słowa mogą w pewnych kontekstach być przetłumaczone jako “mówić”.  

• “Say” i “tell” znaczą przede wszystkim “powiedzieć”, a różni je głównie użycie dopełnienia. Czyli, kiedy “mówimy coś”, używamy “say something”, a kiedy “mówimy coś komuś”, stosujemy “tell someone something”.

• “Speak” i “talk” to głównie “rozmawiać” i w tym znaczeniu mogą być z reguły stosowane wymiennie. Kiedy rozmawiamy “z kimś”, używamy tych czasowników z przyimkiem “to” lub “with”.

• Każdy z czterech czasowników ma jeszcze kilka dodatkowych znaczeń. W takich przypadkach nie możemy ich używać wymiennie, więc warto je zapamiętać.

Na koniec mam dla Ciebie przykładowe zdanie, dzięki któremu może będzie Ci łatwiej utrwalić sobie właściwe użycie tych czasowników:

He said I should talk to his brother but I told him I would never speak to that rascal again. (On powiedział, że powinnam porozmawiać z jego bratem, ale ja powiedziałam mu, że nigdy już nie będę rozmawiać z tym draniem.)

Mam nadzieję, że dzięki mojemu wpisowi wiesz więcej na temat tych czterech czasowników. Aby to sprawdzić, spróbuj rozwiązać krótki teścik na dole strony.

Zachęcam Cię też do subskrybowania mojego cotygodniowego Newslettera (tutaj). Znajdziesz w nim informacje o nowych wpisach oraz wiele przydatnych wskazówek i pomocy językowych. Pamiętaj też o mojej stronie na Facebooku (tu).

Serdecznie zapraszam Cię też do spróbowania wspólnej nauki ze mną za pomocą mojej autorskiej metody – OPIEKI LEKTORSKIEJ (kliknij, by dowiedzieć się więcej). Jest to system nauki korespondencyjnej, dzięki któremu  możesz robić szybkie postępy bez konieczności umawiania się na spotkania z lektorem. Kiedy się zapiszesz, zostanę Twoim osobistym językowym opiekunem i wspólnie pracować będziemy nad podnoszeniem Twojego poziomu językowego.

Pamiętaj też o mojej ofercie pogotowia językowego (tutaj), które może Ci pomóc, gdy potrzebujesz szybkiej pomocy z angielskim.

A teraz już zapraszam Cię do rozwiązania wspomnianego testu. Twoim zadaniem jest poprawne przetłumaczenie przynajmniej 6 z 8 zdań. Good luck!